Meer dan driekwart van de mensen vindt een groen tuin mooier dan tegels. Toch blijkt ook in Heusden dat tuinen meestal méér uit steen dan uit groen bestaan. En regelmatig ook alléén maar uit steen. Bij doorvragen blijkt dat er aan deze keuze ten grondslag liggen: tijd en kennis. Bij tijd gaat het om de hoeveelheid werk en om de druk om het aangeharkt te houden. De druk ontstaat in periodes van groeizaam weer, wanneer vaker onderhoud nodig kan zijn. Verder heeft niet iedereen groene vingers, en ziet in tuincentra door het grote aantal keuzemogelijkheden door de bomen het bos niet meer. In deze bijdrage gaan we verder in op de drempel tijd.
Tijd, tijd, tijd. Altijd komen we tijd tekort. Bij een groene tuin wordt vaak gedacht aan wekelijks (of vaker) planten, maaien, snoeien, schoffelen en harken. Daarbij is de veronderstelling dat een met stenen of tegels bestrate tuin geen tijd kost. Om te beginnen met dat laatste: op stenen en tegels zie je een vuiltje veel eerder dan in het afwisselende groen van een tuin. Onkruiden uit voegen en grind halen, algen en mos verwijderen (ook van kunstgras), binnen gewaaide bladeren weg harken: het hoeft kost allemaal ook tijd. Verder moet je strooien bij gladheid, en moet verzakte bestrating hersteld worden.
Anderzijds: een goed aangelegde groene tuin hoeft maar twee dagen per jaar aan onderhoud te kosten, en kan minder dan een uur per maand aan het bijhouden nodig zijn. Het gaat om de beleving; die is zeker in een groene tuin in ruime mate aanwezig!
Conclusie: een onderhoud vrije tuin bestaat niet. Het gaat er om een onderhoud arme tuin te maken.
Voorwaarde voor een onderhoud arme groene tuin is dat je de onderdelen die veel tijd kosten verwijdert, en vervangt door iets anders. De tijd slurpers zijn vooral: gazon (maaien), vijver (schoonhouden), potten (planten, water geven), kale aarde (schoffelen) en eenjarige planten (jaarlijks opnieuw planten).
Ga voor een groene tuin die bijdraagt aan biodiversiteit en klimaatadaptatie (aanpassing aan hogere temperatuur, en meer neerslag) uit van maximaal 1/3 aan verharding. Het gebruik van grind en opsluitbanden kunnen het werk beperken. Houd de bodem jaarrond bedekt door mulchen (het bedekken van de bodem met grasmaaisel of klein gehakseld snoeiafval rondom planten en struiken in de tuin), en door bodembedekkende vaste planten.
Maak een ontwerp met planten in grote groepen, niet te veel verschillende soorten vanwege onderhoudsgemak.
Houd op met schoffelen, harken en spitten. Gebruik snoeiafval om te mulchen. Vergeet het ‘winterklaar’ maken. Laat uitgebloeide planten staan tot in het voorjaar. Dat is minder werk en levert meer biodiversiteit op. Dood plantmateriaal betekent schuilplaatsen voor bijvoorbeeld egels en insecten. De insecten zijn het eten voor vogels in de winter. De roofinsecten en spinnen die de winter overleven houden het komende voorjaar ziekten en plagen in toom. En het dode plantmateriaal en snoeiafval vergaat, en dient weer als meststof voor de planten in het nieuwe jaar.
Dit is nog wel een uitdaging voor veel Nederlanders, want we zijn nogal een aangeharkt land. Er hoeft maar ergens een onkruidje op te duiken, of de gemeentelijke plantsoendienst komt het verwijderen. Ook de eigen tuin hoort er aangeharkt bij te liggen. Bedenk dat dit onnatuurlijk is.
Kijk met nieuwe ogen naar het vogel gefladder en insecten gezoem in je nieuwe tuin.
Relax en geniet ervan.
Het nieuwe mooi!
Meer algemene informatie over tuinontwerp kun je vinden op www.neerlandstuin.nl, www.tuinen.nl, www.tuinweb.nl. Over onderhoudsarme tuinen op www.irisgardenecologyblog.com, www.directplant.nl/tuintips .
Naast informatie vind je hier ook voorbeeldtuinen, voor inspiratie.
De komende weken gaan we nader in op de factoren ‘kennis’ en het ‘woonkamer effect’.
In het project ‘Dorpsnatuur in Heusden’ richten de Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden (NMVH) zich op het stimuleren van de biodiversiteit in de bebouwde omgeving.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van de Provincie Noord-Brabant, gemeente Heusden, en Het Groene Woud.
Als je zin hebt om daar aan mee te werken, laat het dan weten via info@natuurenmilieuheusden.nl.